ایستگاه ملی تحقیقات آبخیزداری زاینده‌رود با مساحت بالغ بر 400 هکتار، قسمتی از زیرحوضه دریاچه سد زاینده‌رود موسوم به پارسل B7 می‌باشد. این ایستگاه بین طول‌‌های جغرافیایی "35.35'40˚50 و "11.08'43˚50 شرقی و عرض‌های جغرافیایی "45.90 '41˚32 و "16.51 '43 ˚ 32 شمالی واقع بوده و از طرف شمال به دریاچه سد، از جنوب به اراضی مرتعی حریم روستایی یانچشمه، از شمال شرق به ایستگاه منابع طبیعی و سد زاینده‌رود و از غرب به بقایای روستای قدیمی یانچشمه منتهی می‌شود. بلندترین نقطه ارتفاعی آن با 2225 متر در سمت جنوب و پست‌ترین نقطه آن حاشیه شمالی با ارتفاع 2075 متر در مرز حریم دریاچه و 2064 متر تراز ارتفاع تاج سد می‌باشد. این ایستگاه در مسیر جاده اصفهان به شهرکرد از طریق محور داران ـ شهرکرد قرار دارد و فاصله آن تا شهر اصفهان حدود 140 کیلومتر است. سابقه این ایستگاه به ملی کردن اراضی در سال 1341 برمی‌گردد که بر اساس آن مالکیت و مدیریت آن در اختیار سرجنگل داری کل استان اصفهان قرار گرفت. در سال 1368 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان به سبب مجموعه شرایط مناسب ایستگاه جهت انجام طرح‌های تحقیقات آبخیزداری آن را از سرجنگل‌داری کل تحویل و نسبت به سرمایه‌گذاری و تجهیز و تکمیل آن برای انجام طرح‌های تحقیقاتی به خصوص بعد از تفکیک وظایف دو وزارتخانه جهاد سازندگی و کشاورزی اقدام نمود، به‌طوری‌که این ایستگاه امروز از مهم‌ترین و مناسب‌ترین ایستگاه‌های تحقیقات آبخیزداری و منابع طبیعی در مرکز ایران است.
موقعیت ایستگاه سد زاینده رود
خصوصیت منابع پایه
ـ وضعیت منابع خاک
این ایستگاه دارای خاک‌های بسیار کم‌عمق تا بسیار عمیق با بافت سبک تا متوسط و بعضاً در بعضی از افق‌های عمقی، سنگین می‌باشد که بسته به شیب و جهت شیب پراکنش دارند. این تفاوت‌های خاک همراه با واحدهای مختلف هیدرولوژیک همان مزیتی است که این ایستگاه را به ایستگاهی درجه اول در سطح ملی برای تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری تبدیل کرده است.
ـ وضعیت منابع آب
تنها منبع آب ایستگاه دو رشته قنات با دبی کم می‌باشد که پس از جمع‌آوری در استخرهای احداث شده، از طریق پمپاژ به استخر اصلی ایستگاه منتقل و سپس با استفاده از روش آبیاری نشتی و یا قطره-ای به مصرف نیاز آبی درختان و طرح‌ها می‌رسد. برای آب شرب ایستگاه نیز یک حلقه چاه با دبی متوسط 5/0 لیتر بر ثانیه به همراه مخزن بتنی حفر گردیده است.
ـ وضعیت اقلیم
میانگین سالانه بارش در منطقه، 315 میلی‌متر می‌باشد و در این منطقه ژانویه سردترین و ژوئیه گرم‌ترین ماه سال است. متوسط درجه حرارت منطقه در ژانویه 3- و در ماه ژوئیه 23/4 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. هم‌چنین میزان تبخیر و تعرق پتانسیل سالانه در روش تورنت وایت 662 و در روش بلانی کریدل 1334 میلی‌متر محاسبه شده است. از نظر اقلیم‌شناسی این منطقه به روش آمبرژه خشک سرد، به روش دومارتن نیمه‌خشک و به روش گوسن استپی سرد است.
امکانات و تجهیزات
ـ حصار کشی با نبشی و سیم‌خاردار (8کیلومتر)
ـ آب، برق سه فاز و تلفن (دو خط)
ـ چاه آب شرب
ـ ساختمان اداری (200 مترمربع زیربنا)، نگهبانی (دو باب مجموعاً به مساحت 140 مترمربع)، انبار (130 مترمربع) و مهمان‌سرا (250 مترمربع)
ـ راه‌های دسترسی و زیرسازی شده به طول 1000 متر
ـ وجود ادوات کشاورزی از جمله تراکتور، بیل تراکتور، تانکر آب، تریلر، پمپ برقی و دیزلی
ـ ایستگاه هواشناسی با قدمت 15 سال در حد کلیماتولوژی
ـ باغ ترویجی با درختان بادام، سیب، انگور، هلو غیره با سیستم آبیاری قطرهای
ـ آزمایشگاه برای اندازه‌گیری رسوب و رطوبت خاک
ـ آزمایشگاه برای اندازه‌گیری رسوب و رطوبت خاک
ـ 13 واحد مختلف هیدرولوژیک با حوضچه جمع‌آوری رواناب و رسوب در نقطه خروجی جهت انجام طرح‌های تحقیقات آبخیزداری و منابع طبیعی
ـ اراضی با قرق 20 ساله در بعضی نقاط جهت ابقاء گونه‌های بومی
ـ واحدهای هیدرولوژیک با حداقل و حداکثر مساحت به ترتیب 1 و 130 هکتار
برنامه‌های پژوهشی
ـ تحقیقات آبخیزداری
ـ تحقیقات مرتبط با مدیریت مرتع
ـ تحقیقات مرتبط با اثرات تغییر اقلیم و میکروکلیماتولوژی
ـ تحقیقات باغبانی
طرح‌های تحقیقاتی خاتمه یافته
ـ طرح بررسی و مقایسه روش‌های مختلف حفاظت خاک و آب در حوضه‌های آبخیز به روش آبخیزهای جفتی
ـ اندازه‌گیری فرسایش و رواناب در اراضی دیم، دایر، بایر و آیش رها شده به منظور بررسی اثر نوع بهره‌برداری از اراضی بر فرسایش خاک
ـ بررسی رابطه بین شدت بارندگی‌های کوتاه‌مدت با رواناب و فرسایش
ـ اندازه‌گیری فرسایش و رواناب در کرت‌های استاندارد به منظور ارزیابی فرمول جهانی فرسایش خاک
ـ بررسی و تعیین پارامترهای تلفات بارش و بارش مازاد در حوضه معرف استان
ـ احداث کلکسیون درختان بادام به منظور مطالعات فنولوژی و مورفولوژی ارقام مختلف بادام به منظور شناسایی ارقام دیرگل و با کیفیت مناسب برای مناطق سردسیر استان اصفهان
ـ طرح تحقیقاتی مقایسه کلون‌های مختلف صنوبر با هدف انتخاب بهترین کلون برای مناطق سردسیر
ـ طرح تحقیقاتی مقایسه 11 رقم بادام به منظور انتخاب بهترین ارقام از نظر کمیت و کیفیت میوه و میزان محصول و توصیه برای شرایط آب‌وهوایی مختلف
ـ طرح سازگاری گونه‌های مهم مرتعی در اقلیم استپی سرد در شیب‌های مختلف ایستگاه
ـ طرح ارزیابی تنوع ژنتیکی گونه‌های Elymus pertenuis و Elymus hispidusدر استان اصفهان با هدف شناسایی صفات فنوتیپی اکسسیونهای مختلف گونه‌های مورد مطالعه و معرفی ارقام و اکسسیونهای برتر از جنبه‌های عملکردی و مقاومت به تنش‌های محیطی
ـ طرح تعیین آزمون‌های بنیه بذر و بررسی اثر متقابل مرحله برداشت و استقرار در عرصه گونه‌های آگروپایرون
ـ طرح شناسایی گیاهان مورد استفاده زنبورعسل در مناطق خوانسار، فریدن و ایستگاه تحقیقات سد زاینده‌رود
ـ طرح بررسی آت اکولوژی گونه‌هایAstragalus caragana ،Astragalus podolobus وBromustomentelus
ـ بررسی عملکرد سطوح عایق، نیمه‌عایق و طبیعی در فرایند بارش ـ رواناب سامانه‌های سطوح آبگیر
ـ بررسی تأثیر فیلترهای سنگریزه‌ای در بهینه‌سازی نفوذ و نقش آن در افزایش ذخیره رطوبتی سامانه‌های سطوح آبگیر
ـ بررسی تأثیر سطوح نیمه عایق و طبیعی در تغییرات رطوبت پروفیل خاک سامانه‌های سطوح آبگیر بهینه‌سازی شده
ـ بررسی تأثیر به‌کارگیری سامانه‌های سطوح آبگیر مدیریت شده در افزایش تولیدات گیاهی سال 98
ـ طرح بررسی تولید و غنای گونه‌های گیاهی در اکوسیستم‌های رویشی نیمهاستپی (مطالعه موردی: ایستگاه سد زاینده‌رود)
ـ جمع‌آوری، شناسایی، ارزیابی و حفاظت بذر گیاهان دارویی استان اصفهان
ـ جمع‌آوری و شناسایی و تعیین مراحل فنولوژیک تعدادی از گیاهان بومی علفی عرصه‌های منابع طبیعی به منظور استفاده در فضای سبز شهر اصفهان
ـ پایش و بررسی روند متغیرهای اقلیمی با استفاده از داده‌های ایستگاه هواشناسی کلیماتولوژی ایستگاه
ـ پایش و بررسی روند توالی و تواتر و نیز تغییرات تولید تیپ‌های مرتعی ایستگاه
ـ حفظ و پایش طرح‌های تحقیقاتی خاتمه یافته در ایستگاه به منظور استفاده بازدیدکنندگان مراکز علمی و استفاده در طرح‌های تحقیقاتی آتی
دستاورد طرح‌های تحقیقاتی خاتمه یافته
ـ تعیین ضرایب اصلاحی مدلMPSIAC برای برآورد میزان رسوب در حوضه‌های کوچک
ـ دستیابی به ضرایب مناسب و کالیبره کردن مدل فرسایشی متناسب با شرایط منطقه
ـ تعیین روابط هیدرولوژی بین سیلاب با ویژگی‌های حوضه آبخیز زاینده‌رود
ـ تعیین روابط عمق، سطح و تداوم بارش در ایستگاه
ـ تعیین اثر شیب، پوشش گیاهی، بارش واحدهای مختلف اراضی بر فرسایش در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از باران‌ساز ثابت
ـ تعیین میزان فرسایش و رواناب در کاربری‌های گندم دیم و مراتع
ـ تهیه بانک اطلاعاتی رودخانه‌ها و مسیل‌های استان جهت برنامه‌ریزی و بهره‌برداری بهینه از منابع آب سطحی آن‌ها از جمله حوضه زاینده‌رود
ـ ارزیابی کیفی سازه‌های کنترل سیلاب احداث شده بر روی آبراهه‌ها و ارائه راهکارهای مناسب در ایستگاه
ـ شناسایی و طبقه‌بندی واحدهای سنگی حساس به فرسایش با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای
ـ شناسایی و پهنه‌بندی سازندهای مارنی رسوب‌زا در منطقه
ـ بررسی و تعیین مناسب‌ترین روش پهنه‌بندی زمین‌لغزش در منطقه
ـ شناسایی و تعیین ویژگی‌های مورفوکلیماتولوژیک مهم‌ترین فرسایش‌های خندقی
طرح‌های تحقیقاتی در حال اجرا
ـ پایش کیفی مراتع (سایت سد زاینده‌رود)
سایر فعالیت ها
ـ احداث ایستگاه هواشناسی
ـ انجام مطالعات و گزارش‌های کامل فیزیوگرافی، هواشناسی، هیدرولوژی، خاک، زمین‌شناسی، مرتع، گیاه‌شناسی و تلفیق آن
ـ پروژه جنگل‌کاری در حدود 75 هکتار از اراضی بالادست ایستگاه به منظور حفظ اراضی ملی و کاهش ورود رسوب به مخزن سد
ـ افزایش سطح زیر کشت درختان مثمر به منظور جبران هزینه‌های جاری ایستگاه و نیز ترویج کشت گونه‌های متنوع در منطقه
ـ احداث جاده‌های مورد نیاز جهت دسترسی سریع و آسان به طرح‌ها و گشت‌زنی در ایستگاه
ـ ترویج، آموزش و انتقال دانش در زمینه مدیریت حوضه‌های آبخیز به دانشجویان مراکز علمی و مرتبط