ایستگاه تحقیقات باعبانی مبارکه

موقعیت مکانی ایستگاه تحقیقات باعبانی مبارکه در نشان

ایستگاه تحقیقات باغبانی مبارکه

مشخصات مزرعه

ایستگاه تحقیقات باغبانی شهید ربیعی با مساحت 218000 متر مربع با سند شش دانگ به نام سازمان تحقیقات

کشاورزی و منابع طبیعی میباشد که در 35 کیلومتری جنوب غربی از مرکز اصفهان واقع شده است. با توجه به

مساحت موجود ایستگاه و واقع شدن آن در منطقه لنجانات اصفهان و کمبود آب و تغییر الگوی کشت در منطقه از

برنجکاری به باغداری و گرایش کشاورزان در سالهای اخیر به باغداری مخصوصاً دانه دارها گلابی و به در بین

باغداران از اهمیت بالایی برخوردار شده است. با توجه به اینکه ارقام به اصفهان و ارقام گلابی بومی و وارداتی مورد

توجه باغدارن است، لذا معرفی بهترین ارقام (به و گلابی) با پایه های سازگار و معرفی پایه های پاکوتاه، مقاوم به

خشکی و آفات و بیماریها میتواند زمینه ساز باغداری مدرن، همراه با درآمدزایی و صرفه جویی در منابع آبی و

خاک در استان و کشور گردد. همچنین به دلیل کمبود آب و اراضی قابل کشت جهت باغداری، گرایش باغداران

جهت احداث باغات نیمه متراکم و فوق متراکم بسیار بالا میباشد.

همچنین مختصات جغرافیای استان اصفهان و موقعیت ایستگاه مبارکه با بسیاری از مناطق دیگر کشور باعث

میشود که نتیجه تحقیقات بر روی میوه های دانهدار در این منطقه قابل توصیه در مناطق دیگر کشور باشد و از تحقیقات

تکراری منطقه ای جلوگیری شود. بهطورکلی:

۱- کمبود آب ۲- کاهش کیفیت آب ۳- کاهش اراضی مناسب جهت احداث باغ ۴- توسعه غیرعلمی باغات

بهصورت سنتی و اشغال اراضی ۵- برداشت نادرست محصول ۶- ازدیاد ارقام نامرغوب توسط نهالکاران ۷- استفاده

از پایه های پررشد جهت تولید نهال ۸- عدم مطالعه اقلیمی ارقام ۹- ارائه پایه ها و ارقام مناسب و جدید توسط مراکز

تحقیقاتی باعث شد تا مطالعه بر روی پایه ها و ارقام جدید در اقلیم های مختلف کشت گلابی در ایران و همچنین

استفاده از پایههای پاکوتاه کننده جهت احداث باغات متراکم و فوق متراکم که سبب صرفه جویی در مصرف آب،

کاهش اراضی جهت احداث باغات، برداشت مناسب میوه و عملیات بهباغی به طور محسوسی کاهش یافته و صرفه

اقتصادی باغداران را بالا میبرد. لذا این مزرعه محاسن بسیار زیادی دارد که عبارتند از:

مزرعه تحقیقاتی باغبانی در استان

فاصله کم آن تا مرکز استان 

واقع شدن در مرکز لنجانات که بهترین مکان باغداری در استان به جهت منابع آب و خاک و اقلیم 

میباشد.

مالکیت (سند شش دانک) بهنام سازمان تحقیقات کشاورزی 

تشابه خصوصیات جغرافیایی با بسیاری از مناطق دیگر کشور 

-۱-۱ منابع آب

۱. یک حلقه چاه نیمه عمیق با عمق 70 متر و دارای تونل ذخیره آب به طول 70 متر در زیرزمین با موتور

شناور 3 اینج

۲. دارا بودن یک استخر ذخیره آب به حجم تقریبی 700 متر مکعب با عایق ژئوممبران

-۲-۱ امکانات

1800 متر زمین با قابلیت باغداری .1

150 اصله از 15 ژنوتیپ به با عمر 12 سال در مجموعه کلکسیون آن نگهداری میشود. .2

12 ژنوتیپ گلابی جمعآوری شده از شهرستان خمینی شهر اصفهان که بیش از 80 سال سابقه کشت در .3

این شهرستان دارد.

20 رقم از ارقام تجارتی گلابی بر روی پایه های مختلف در قالب طرحهای تحقیقاتی .4

12 نوع پایه گلابی تجارتی و بومی در قالب اجرای طرحهای تحقیقاتی .5

150 متر ساختمان اداری .6

100 متر انبار و موتور خانه .7

برنامههای تحقیقاتی باغبانی

زلزالک ،(Cydonia oblonga L.) به ،(Pyrus communis L.) میوههای دانه دار شامل محصولات گلابی

است. علیرغم بررسی مشکلات مبتلا به باغبانی در (Crataeugus sp.) و زلزالک (Eriobotrya japonica) ژاپنی

محصولات سردسیری عمده دانه دار نظیر به و گلابی در گردهمایی های سراسری باغبانی به صورت سالانه و ارائه

پیشنهادات در قالب پروپوزالهای تحقیقاتی جدید، بسیاری از نکات مورد بررسی قرار نگرفته و در معرض دید و

کنکاش واقع نمیشوند. بررسی جامع این مشکلات به صورت همه جانبه و ارائه چارچوبهای مدون میتواند در

تعیین راهبرد تحقیقات محصولی کارساز باشد.

۱-۲ استراتژی و سیاستهای کلی برنامه برای محصولات دانه دار

۱- جمعآوری ژرم پلاسم گلابی، به و زالزالک بومی کشور

۲- وارد کردن ژرم پلاسم تجارتی پرمحصول دانهدارها

۳- وارد کردن ژرم پلاسم حامل ژنهای مطلوب نظیر ارقام مقاوم به آتشک و پایه های رویشی پیرودوراف

گلابی از خارج از کشور

۴- برنامه بازسازی کلکسیونهای دانه دارها

۵- تولید هستههای پیش تکثیر

۶- احداث باغات مادری از ارقام مرغوب گلابی و به

۷- احداث باغات بذری از ارقام ارزیابی شده گلابی و به

۸- تولید گیاهان عاری از ویروس از طریق کشت بافت و ترموتراپی

۹- ارزیابی ارقام و انتخاب ارقام گلابی و به و انجام مقایسات سازگاری

۱۰- بررسی فرم تربیت و هرس برای باغات متراکم و نیمه متراکم

۱۱-اجرای طرحهای تحقیقی تطبیقی، تحقیقی ترویجی

۱۲- بررسی و شناسایی ژنهای مقاومت در ارقام و ژنوتیپهای کشور

گلابی

در ایران 11 گونه درختی و درختچه ای خود رو دارد که به صورت خود روی در ایران میرویند. Pyrus جنس

وجود ارقام بومی بسیار رایج مانند شاه میوه، درگزی و سبری و ارقام وارداتی مانند لوییز بن، پاسا کراسانا و سایر ارقام

Quince A, B, C هنوز مشکل بیماری آتشک باغات موجود را تهدید میکند. عدم استفاده از پایه های رویشی

سیستمهای کشت سنتی وضعیت ناپایداری را در تولید این محصول ترسیم میکند. بیماری آتشک بسیاری از باغات

برنامه اصلاح رقم گلابی ·

۱- اصلاح گلابی برای دستیابی به ارقام مقاوم به آتشک

۲- انتقال ژن به گونه گلابی برای تولید ارقام مقاوم به بیماری آتشک

۳- اصلاح ارقام گلابی از طریق پرتوتابی برای دستیابی به ارقام اسپور و عاری از زنگار

۴- انتخاب کلونی ارقام در باغات و دانهالهای تصادفی

۵- تولید موتانتهای قرمز و اسپور از طریق جهشزایی شیمیایی و کشت بافت

برنامه اصلاح پایه گلابی 

۱- تولید پایه های رویشی گلابی مقاوم به کلروز

2- تولید پایه های رویشی گلابی پاکوتاه و نیمهپاکوتاه

3- تولید پایه های رویشی گلابی مقاوم به خشکی

برنامه به باغی و فیزیولوژی گلابی 

۱- بهترین روش تغذیه برای محصولات دانهدار در نهالستان، باغات جوان و باغات مسن

۲- بررسی مبارزه با آفات و علفهای هرز

۳- مدیریت مواد آلی و بقایای گیاهی جهت بهبود بافت و فشردگی خاک، تقویت و حاصلخیزی خاک

۴- آمادهسازی بستر کاشت، روشهای استقرار نهال، احداث باغ، انتخاب سیستم کاشت و توزیع گرده افشان،

تربیت و هرس، سیستم آبیاری، دور آبیاری و تعیین حجم آب برای هر سیستم آبیاری

۵- برداشت، روشهای برداشت، انتقال به سردخانه

برنامه پس از برداشت گلابی 

۱- بررسی پومولوژی ارقام و خصوصیات کیفی ویژه مانند ویتامینها، پکتبن، اسیدها، قند و غیره

۲- بررسی تاثیر زمان برداشت بر عمر انباری ارقام

۳- بررسی روشهای مختلف انبارمانی در سردخانه، کنترل آتمسفر و استفاده از مواد پوششی خنثی و شیمیایی

۴- بررسی تنوع ژنتیک ارقام از نظر کیفیت، قدرت انبارمانی، قابلیت حمل و نقل ارقام در شرایط

۵- بررسی عوارض فیزیولوژیک طی دوره انباری

۶- حمل و نقل: افت کیفی و ایجاد ضایعات در اثر ضربه و صدمات مکانیکی

 

فعالیتها و طرحهای محوری پپشبینی شده اجرایی تحقیقاتی گلابی 

۱- انتخاب رقم و پایه بر اساس ضرورتهای اکوپدولوژیک در منطقه بر اساس آزمایشات سازگاری

۲- انتخاب رقم با توجه به تنشهای محیطی موجود در منطقه و بیماریهای رایج

۳- انتخاب رقم با توجه به نوع مصرف و تقاضای بازار مصرف

۴- شناسایی، جمعآوری و ارزیابی ژنوتیپهای بومیگلابی

۵- واردات هدفمند ژرم پلاسم بر اساس ضرورتهای کیفی و عملکردی

۷- اصلاح رقم و پایه در هر محصول بر اساس خلاهای موجود در هر محصول

۸- اصلاح رقم و پایه در جهت اهداف مبتنی بر نیازهای تعریف شده مقاومت به تنشهای زنده و غیرزنده

۹-  تولید هسته های پیش تکثیر

۱۰- احداث باغات مادری

۱۱- احداث باغات بذری

۱۲- تولید نهال استاندارد و سالم

۱۳- آزمایشات سازگاری منطقهای

۱۴- انتخاب فرم تربیت و هرس برای هر ترکیب خاص از ارقام تجاری و پایه رویشی

۱۵- تشخیص کمبود عناصر غذایی از طریق محلول پاشی و بررسیهای آب، خاک و تجزیه برگ، گل و میوه

۱۶- بررسی نیاز آبی در باغ استاندارد، متراکم و نیمهمتراکم

۱۷- بررسی و تعیین زمان برداشت مناسب برای رقم در هر منطقه

۱۸- بررسی تنوع ژنتیک ارقام از نظر خصوصیات پومولوژیک، انبارمانی، نوع مصرف و عوارض انباری

۱۹- کاهش ضایعات از طریق معرفی ارقام با عمر انباری بالا، ارقام چند منظوره

۲۰- انتقال یافتهها به شبکه ترویج و آموزش کشاورزی

۲۱- انتقال یافتهها به مراکز آموزشی دانشگاهی دولتی و خصوصی

۲۲- انتقال یافتهها به کارشناسان دفاتر کشاورزی در استانهای ذینفع

 

پروژههای بهنژادی و بهباغی در حال اجرا 

ارزیابی ارقام گلابی بر روی پایه زالزالک 

در این طرح که در دو فاز پنج ساله در ایستگاه مبارکه در دست اجرا میباشد، هشت رقم از ارقام گلابی زودرس

و میان رس بر روی گلابی مورد بررسی قرار میگیرد. پایه ولیک پاکوتاه کننده مقاوم به شوری، آفات، بیماریها و

کم آبی میباشد. این طرح که برای اولین بار در ایران در حال اجرا میباشد. در صورت سازگاری ارقام بر روی پایه

ولیک در سالهای آینده پس از بررسی ارقام مناسب و سازگار بر روی این پایه جهت تکثیر به باغداران و نهالکاران

معرفی خواهد شد. این پایه بومی کشور ایران و در اکثر مناطق ایران با ژنوتیپهای مختلف مشاهده شده است.

ارزیابی صفات رویشی و زایشی و سازگاری ارقام گلابی در شرایط اقلیمی استان اصفهان 

این طرح در دو فاز پنج ساله که فاز اول رویشی و فاز دوم زایشی میباشد در ایستگاه مبارکه در دست اجرا

میباشد. در این طرح 10 رقم از ارقام مرغوب از لحاظ کیفیت و کمیت بر روی پایه پیرودوارف که یک پایه نیم

پاکوتاهکننده و آلمانی میباشد، مورد ارزیابی قرار میگیرد. محاسن این پایه باعث شده تا در بسیاری از کشورها این

پایه جهت ارقام گلابی مورد استفاده قرار گیرد، لذا جهت توصیه به باغداران لازم است ارزیابی کمی و کیفی ارقام

در شرایط اقلیمی استان اصفهان بر روی این پایه انجام شود.

ارزیابی ارقام تجارتی گلابی با پایه های نیم کوتاه کننده جهت احداث باغات نیم پا کوتاه 

الدهم 69 و پیرودوارف و سه رقم ،OHF333 ،QA این طرح در دو فاز پنج ساله بر روی چهار پایه نیمپا کوتاه

برتر تجارتی بیروتی، کوشیا و اسپادونا که در پایان ضمن مقایسه چهار پایه با همدیگر بهترین رقم بر روی پایه

نیم پاکوتاه معرفی میگردد.

احداث باغات متراکم گلابی با استفاده از ارقام تجارتی 

به دلیل کمبود آب و اراضی حاصلخیز جهت احداث باغات، توسعه باغات بهصورت گسترش اراضی محدود

میباشد، لذا توسعه باغات با افزایش تعداد درخت از 250 اصله در هکتار به بالای 5 هزار با استفاده از پایه های پاکوتاه

و ولیک امکانپذیر میباشد، لذا در این طرح ارقام تجارتی برتر (سه رقم) در دو فاصله کاشت یک متر و QC کننده

یک و نیم متر بر روی پایههای ذکر شده در دو فاز 5 ساله مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و پس از ایجاد باغ

8

فوق متراکم پس از بررسیهای تکمیلی کمی و کیفی الگوی کشت متراکم با پایه های پاکوتاه کننده و ارقام تجارتی

به باغداران معرفی و توصیه خواهد شد.

به طور کلی در این طرحها نزدیک 40 رقم بومی و تجارتی گلابی با 12 رقم پایه بومی و تجارتی مورد بررسی و

ارزیابی کمی و کیفی و اقلیمی قرار گرفته و در آینده جهت گسترش و احداث باغات جدید و تولید نهال به باغداران

معرفی خواهد شد.

جمع آوری و ارزیابی ژنوتیپهای برتر گلابی در منطقه اصفهان 

گلابی از جمله محصولاتی است که از دیرباز در استان اصفهان کشت و کار میشده، بهطوریکه خاستگاه

تعدادی از ارقام تجاری بومی کشور از جمله ارقام گلابی شاه میوه، سبری و نطنزی و نیز تعدادی از گونه های گلابی

متعلق به این استان است. استان اصفهان پس از استانهای خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، تهران، البرز و اردبیل

ششمین سطح زیر کشت این محصول را ( 816 هکتار) دارد. در این استان شهرستان خمینی شهر با سطح زیر کشت

470 هکتار بیشترین سطح زیر کشت گلابی را خود اختصاص داده است.

استان اصفهان در ناحیه خشک و نیمه خشک کشور قرار گرفته است و مقدار تبخیر سالانه در مقایسه با بارندگی

بیشتر است. در سالهای اخیر تغییر اقلیم و کاهش میزان بارش مزید بر علت گردیده و کشت و کار درختان میوه از

جمله گلابی را با مشکل مواجه کرده و سطح زیر کشت را به شدت کاهش داده است. در این راستا ارقام و ژنوتیپهای

محلی که از زمانهای قدیم در این استان موجود بوده اند، در معرض خطر از بین رفتن قرار گرفتهاند. از جمله این ارقام

محلی که فقط به صورت تک درخت در برخی از باغهای منطقه یافت میشوند، میتوان به ارقام آلدرانی، برمو، لالا،

کلا سرخی، قاراسرخی، کفتر بچه و جوزقند اشاره کرد. برخی از این ارقام محلی از عطر و طعم منحصر به فردی

برخوردارند. شناسایی و ارزیابی این ارقام محلی برای حفاظت از آنها و نیز دستیابی به ارقام با خصوصیات مطلوب

میوه، سازگاریهای محیطی و مقاومت به تنشهای زنده و غیرزنده اهمیت دارد. همچنین از ژنهای مفید ارقام بومی

میتوان در برنامه های به نژادی بهرهبرداری کرد. از اهداف این تحقیق جمعآوری و ارزیابی ژرمپلاسم گلابی موجود

در شهرستان خمینی شهر است که در معرض خطر انقراض قرار دارند. طبقهبندی آنها طبق خصوصیات رویشی و میوه

آنها جهت دستیابی به ارقام برتر، معرفی این ارقام و استفاده از آنها جهت توصیه به باغدار و یا استفاده در برنامه های

بعدی نیز از دیگر اهداف پروژه است. به منظور جمعآوری و ارزیابی ژنوتیپ های محلی گلابی منطقه خمینی شهر،

9

تعدادی باغ با کمک باغداران پیشرو در سطح شهرستان انتخاب و در هر باغ ژنوتیپهای محلی مشخص شدند. در

خرداد ماه، از ژنوتیپهای گلابی شناسایی شده، پیوندک تهیه و روی پایههای بذری گلابی پیوند شد. نهالهای پیوندی

در سال بعد به زمین اصلی واقع در ایستگاههای تحقیقاتی مبارکه و سمیرم منتقل شده و به فواصل 4 در 5 متر کشت

شدند. احداث باغ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. نهالها به فرم محور مرکزی تغییر یافته تربیت

شدند. خصوصیات زایشی این ارقام در فاز بعدی پروژه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

اهداف کوتاهمدت پروژه: بررسی مشخصات رویشی ارقام محلی گلابی ( 5 ساله)

اهداف میانمدت پروژه: بررسی مشخصات زایشی و میوه ارقام محلی گلابی ( 8 ساله)

اهداف بلندمدت پروژه: حفاظت از این ارقام رو به انقراض، معرفی ارقام برتر و توصیه به باغدار ( 10 ساله)